Προστυχιές και λαμογιές

Στα γκαζάδικα του πενήντα (1950)

"Με όποιο δάσκαλο καθίσεις..., άκουγα εγώ από μικρός,
                                                                             [...τέτοια γράμματα θα μάθεις...",
μα στο καράβι δεν ισχύει η παροιμία δαύτη,

                                                                       [εκεί θα μάθεις μόνο αν.... πάθεις !

Όση κι αν είχε διάθεση "πράματα να μας διδάξει," ο δάσκαλος ο έρμος,  
   [που νάξερε για να μας πει, τον Χάρο και τον σάϊκολαμογιάρη, πώς να τον πολεμήσεις,
έτσι εκ του ασφαλούς περιόριζε στα συνήθη, στα καθιερωμένα, το μάθημα του
                                             [με θεωρίες, κατηχήσεις, συμβουλές και μαθηματικές ασκήσεις.

Κι είναι τουλάχιστον περίεργο, "γιατί" οι δάσκαλοι οι πραγματικοί,
                                                               [οι θαλασσοδαρμένοι, οι πολυταξιδεμένοι ναυτικοί,
να θεωρούν τη γνώση ιδιοκτησία τους, να τη κρατάνε, μπαουλιασμένη,
             [και για να σου πούνε τα μυστικά τους, να σου βγάζουνε χωρίς άλλο την ψυχή.

Για τη περίπτωση που δεν είμαι κατανοητός απ' τους στεργιανούς,
                                     [ενδεικτικά θα αναφέρω μόνο τρεις απ' όσες μούτυχαν περιπτώσεις.
Οι δυό αφορούν τον "άνθρωπο", η τελευταία το Χάρο,                                                     
  [και προλαβαίνω συναδέλφους που θα πουν, "λύσσαξες ρε με δαύτον, που να μη σώσεις.


        ΠΡΩΤΗ

Πρώην ναυτόπαις και τώρα μαγγιώρος* αντλιωρός έλεγε :
                   ["...για να μου δείξει μιά βάρδουλα* να τη μάθω, ο μπόμαν* ο κερατάς,
δέκα μπουγέλα του ανέβαζα πετρελαιολασποσκουριά απ' το μπομπρούμ*
                     [σκαλιά 80, και μ' έβριζε από πάνω γιατί έλεγε πως τούμουνα μπελάς !"


        ΔΕΥΤΕΡΗ

Ζαλάδα, σε βεβαιώ, πως θα σε έπιανε από τους σωλήνες και τα σωληνάκια,
      [τις βάρδουλες και τα βαρδουλάκια, τα υπάρχοντα πα στη κουβέρτα του γκαζά,
και για να σε διευκολύνουνε στη χρήση τους, με χρώματα βάφουνε διαφορετικά
               [να μην μπερδεύεσαι κι αντί για μία, κλείσεις άλλη, και γίνει φυσικά ζημιά.

Απίστευτο θ΄ακουστεί αλλά συνέβη... ο παλιός που ξεμπαρκάρει, 
                  [με ένα κακόβουλο σχέδιο, να σαμποτάρει τον νεοφερμένο, όπως τ' ακούς,
καθώς έβαφε, ο μπάσταρδος πριν ξεμπαρκάρει, μιά βάρδουλα άλλο χρώμα,
       [ώστε να τα σκατώσει ο "νέος", μπερδεμένος, εν προκειμένω ο μπόμαν ο Ρωτούς.

Ο λόγος ήταν να πούνε στο πλοίο και στα γραφεία "αχ τι καλός που ήτανε ο "άλλος",
                                   [αυτός που έφυγε... ο νέος είν' επικίνδυνος, άσχετος και ζημιάρης",
κι έτσι ν' αναζητήσουν μετά μανίας το σοφό λαμόγιο, 
      [να του πουν... "σ' έχουμε ανάγκη, έλα, πάρε και μπόνους για να ξαναμπαρκάρεις".


        ΤΡΙΤΗ

Διακόσια μίλια ανατολικά της Μαρτινίκας (Καραϊβική) μέσα σε Γκέηλ* του θανατά,
                  [μου φώναξε έξαλλος ένας μυστικοπαθής, πάντα με λίγα λόγια, γέρο ναύτης,
που τη ζωή του έφαγε πάνω σε λαγουδέρες και τιμόνια,
           ["βάλε ρε όλο το τιμόνι μέσα, ζερβά ή δεξιά, χανόμαστε και συ τις μύγες χαύτεις ??"

Του είπα... "μα πολεμάω να βαστήξω την πορεία"...ρε είσαι μαλάκας ?? ...μ' απαντάει
                        [χέστηνε τη πορεία, σε λίγο θάμαστε στης θάλασσας τον πάτο για τα καλά".

Το έβλεπα πως ο παλιόγερος είχε δίκιο....
                     [μας έπαιρναν και μας σήκωναν σα καρυδότσουφλο κύματα ολάκερα βουνά,
και στο κατεβασμό με τους δέκα χιλιάδες τόνους βάρος,
             [έσκαγε επικίνδυνα σα καρπούζι το καράβι και ίσως να κοβότανε στα δυό κει δα.

Όλοι έχουν ακούσει λίγο πολύ πως σαν αγγούρια κόβονται από το κύμα πλοία,
                        [κι ο πονοκέφαλος είναι διαχρονικός των ναυπηγών και κατασκευαστών,
που μάταια και για χρόνια ψάχνουν να βρούνε λύση πως να τα θωρακίσουν,
              [και νάσου τύποι μαθηματικοί, αλγόριθμοι και πατέντες επιστημόνων ειδικών.

Ποιός να πιστέψει τώρα, ότι όπως στ' άλογα, για το γκαζάδικο υπήρχε γητευτής?...

                    [...πέρα με κάνει ο γέρος και.... στο κάθε επικίνδυνο κατέβασμα από ψηλά,

κάργα τέρμα κρατούσε το τιμόνι, ακούνητο ή όλο δεξιά ή όλο αριστερά,

                            [και ώ του θαύματος σα κλώσα καθότανε ο γκαζάς ήρεμα και μαλακά !!

Ποιός να διδάξει τώρα ρε φίλε αυτή τη τέχνη,
                                        [και ποιος από τους διπλωμαδιδακτορικοδασκάλους την ξέρει δηλαδή,
σιγά να μην ρωτήσουνε, οι χαρβαρντοξφορδησπουδαγμένοι, τους ναύτες πρώην ψαράδες,
                  [και τους λοστρόμους από τα σφουγγαράδικα... το πώς το γκαζάδικο δεν θα κοπεί.

______________________________


* Μαγγιώρος :  Το λένε οι ναυτικοί για κάποιον που κατέχει πλήρως κάτι.
* Βάρδουλα :    Στρόφιγγα 
* Μπόμαν :       Αντλιωρός (Pumpman)
* Μπομπρούμ : Αντλιοστάσιο

* Γκέηλ :            Θύελλα
_____________________________________________________________

Από το βιβλίο "Σπασμένος κάβος". βιωματικό έμμετρο έργο του Οδυσσέα Ηβιλάγια

 Νο 57 /   e-mail: pmataragas@yahoo.com

Επιμέλεια - προσαρμογή κειμένων Cathy Rapakoulia Mataraga
____________________________________________________

   σπασμένος κάβος